CoderMan

Yadgerekircilik (İndeterminizm) Nedir?

Gerekircilik karşıtı olarak kullanılır ve insan iradesinin özgür olduğunu savunurlar.

Metafizik alanda tanrıbilimci öğretiler, tanrı karşısında insanın sorumluluğu sorununu çözebilmek için yadgerekirciliğe başvurmak ve elindeliği savunmak zorunda kalmışlardır. Bu düşünceye göre tanrı her şeyi önceden belirlemiştir ama, insana da tikel bir elindelik (iyiyle kötüyü seçebilme gücü anlamında us) vermiştir.

Bu bilimdışı öğretiler özgürlüğü, bilimsel gerekircilikle karşıtlaştırma yanılgısını taşırlar ve metafizik bir anlayışla insan özgürlüğünü savunurmuş görünerek, bilimin temeli olan gerekirciliği yadsırlar. Metafizikçi yadgerekirciler elektronların (ya da belirsizlik ilkesinin N.) özgürlüğü tanıtladığını ve bilimin idealizmle uzlaşmış olduğunu düşlemektedirler. Oysa özgürlük, doğal ve toplumsal özgürlük karşısında düşsel bir bağımsızlık değil, doğal ve toplumsal yasaların bilinmesiyle gerçekleşen eylemsel bir olgudur.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü" Orhan Hançerlioğlu