meLda

HAZARLAR: VII. ve X. yüzyıllarda Kafkaslarda, Karadeniz'in kuzey düzlük-lerinde büyük bir devlet kurdular. Göktürklerle aynı aileden gelen Hazarlar, Göktürklerin batı kanadında yer aldılar. 630 yılında ise Hazarlar bağımsız oldular.
Araplar, İran'ı ele geçirerek bir taraftan Kafkaslara bir taraftan da Anadolu'ya doğru ileri bir harekat başlatınca, Hazar-Arap mücadelesi başladı. Hz. Ömer, Hz. Osman ve Emeviler Dönemi'nde de mücadeleler artarak devam etti. Emeviler 737 yılında Azerbaycan valisinin düzenlemiş olduğu seferle Hazarlara üstünlük sağladılar. Hazar hakanı barış istedi ve İslamiyet yavaş yavaş ülke içinde yayılmaya başladı. Abbasiler Dönemi'nde ise mücadele yavaşladı.
Hazarlar VIII. ve IX. yüzyıllarda Avrupa'nın en büyük ve zen-gin devleti haline geldiler. Orta çağ'ın en canlı ticari faaliyet bölgesinde yer alan Hazarlar, bu ticari faaliyetleri emniyet ve kontrolleri altında tutmuşlardır. Ticari münasebetlerle bağlantılı olarak İslamiyet, Hristiyanlık ve Musevilik dinleri yayıldı. Bununla beraber Hazar ülkesinde tam bir inanç hürriyeti vardı. VIII. yüzyılda Hazar hakanları Museviliği resmi din kabul ettiler. Kiev Rus Knezliği, 965 yılında Hazar Devleti'ne son verdiler.
Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devletidir.
Müslümanlarla mücadele eden Hazarlar Güney Kafkasya’daki Arap ilerleyişini durdurarak İslamiyetin Rusya'ya girmesini geciktirmiştir.