Sindy

Kutsal kitap Hıristiyanlarca kullanılagelen bir kelimedir.
Yahudi ve Roma tarihindeki eski ve yeni birçok dini metinleri bir araya toplayıp kiliselerce kutsal ilan edilen kitapların tamamına ***8220;Kutsal kitap***8221; deniliyor.

lügat anlamı:
Batı dillerinde Bible diye bilinen Kutsal Kitap Grekçe Biblia sözcüğünden türemiştir. Biblia ***8220;Biblion***8221; sözcüğünün çoğuludur, ***8220;Kitaplar***8221; anlamına geliyor. Türkçede kullanılan "Kitabı Mukaddes" ve "Kutsal Kitap "değimi Arapçadan alınmıştır. "Kuds" kelimsinden gelir.Temiz,mübarek,takdis edilmiş anlamlarına gelir.


Kuran ise Kutsal kitap olarak değil de, Allah***8217;ın kitabı anlamında ***8220;Kitabullah***8221;, ***8220;Kelamullah***8221; şeklinde anılır.

Kutsal Kitap asırlar boyunca meydana getirilmiş ya da yazılmış olan çok sayıdaki Kutsal ilan edilen yazılardan oluşmuştur.

Kutsal kitap olarak kabul edilen yazmalar, ***8220;kanonik***8221; (1)olarak kabul edilir.
Bu kelime Yunancadır. ***8216;standart ölçü***8217; ya da ***8216;kural***8217; anlamına gelir.Resmi kabul edilen dini metinlere bu ad verilmiştir.

Kutsal Kitap iki bölümden oluşuyor. ***8216;Eski Antlaşma***8217; ve ***8216;Yeni Antlaşma***8217;. Eski Antlaşma, Hz. İsa***8217;nın doğumundan önce; Yeni Antlaşma ise Hz. İsa***8217;nın doğumundan sonra yazılan kitapları kapsıyor.

Kutsal kitap listesi:

ESKİ ANTLAŞMA (AHİT)Yahudiler Tanah der.Bu kelime kitabın 3 bölüm isimlerinin(Tora, nebiim, ketubim ) baş harflerinin biraraya gelmesinden oluşur.
Eski Antlaşmadaki kitapların kesin bir sıralaması yoktur. Ama genellikle önce Tarihsel Kitaplar sonra bilgeliksel denilen kitaplar, sonunda da kehanetlerden söz eden kitaplar sıralanmaktadır. Bu sıralama düzeni Vulgate***8217;den alınmıştır.
Eski Antlaşmanın dili İbranice***8217;dir. Yalnız Ezra ve Daniel kitaplarından birkaç bölüm aramice (2)yazılmıştır.


İbranice Eski Antlaşma 39 kitaptan oluşmaktadır. Bunlar üç bölümdür:
1.) Tora (Tevrat): şeriat, Yasa.
Tevrat adı, İbranice Torah sözcüğünün Arapça biçiminin Türkçe'ye uyarlanışıdır. İbranice "öğretme, gösterme, yönlendirme, öğreti, yasa" anlamına gelir.Eski Ahitin ilk beş kitabından oluşur.İbranice yazılmıştır.
2.) Nebi***8217;im: Peygamberler / Tarihsel Kitaplar.
3.) Ketubim (Esasen Zebur): Yazılar (Bilgesel ve şiirsel Kitaplar).

a) Tora: Tevrat***8217;ın ilk beş kitabını içermektedir. Bunlara Pentatök de denir. Şu kitapları içeriyor:

Kitaplar ve tahmini yazılış tarihleri:

1) Tekvin (Yaratılış): M.Ö 1446-1406 Bu kitapta yaratılış anlatılır.
2) Çıkış (Mısır***8217;dan Çıkış): M.Ö 1706
İsrail halkının Mısır***8217;da yaptığı köleliği ve Musa Peygamberin önderliğinde Mısır***8217;dan çıkışlarını anlatır.
3) Levililer: M.Ö 1490
Ahlak, gelenek, bayram, oruç günleri ile ilgili bilgi verir ve sunulacak sunularla(kurban) ilgili kuralları anlatır.
4) Sayılar (Çölde Sayım): M.Ö 1490
İsrail halkının Sina Dağı***8217;ndan ayrılıp Kenan ülke sınırlarına kadar gelişen olayları anlatır.
5) Tesniye (Yasaların tekrarı): M.Ö 1451
İsrail Halkı Kenan ülkesine varmadan önce halka verilen Yasa, buyruk, kural ve ilkeleri yeniden hatırlatır.

b) Tarihsel kitaplar:

6) Yeşu: M.Ö 1451 Yeşu***8217;nun önderliğinde Kenan***8217;ın ele geçirilişini anlatır.
7) Hakimler: M.Ö 1425 Yeşu***8217;dan sonra İsrail***8217;i yöneten hakimlerin halka verdikleri kurtuluşu anlatır.
8) Rut: M.Ö 1322 Moavlı bir kadının bir Yahudi***8217;yle evlenmesini ve bu kadının kayınvalidesine gösterdiği sadakat ve fedakarlığı anlatır. Diğerlerinin isimleri ve yazılış tarihleri şöyle:
9) I. Samuel: M.Ö 1171.
10) II. Samuel:M.Ö 1056.
11) I. Krallar: M.Ö 1015.
12) II. Krallar: M.Ö 896.
13) I. Tarihler: M.Ö 4004.
14) II. Tarihler: M.Ö 1015.
15) Ezra: M.Ö 536.
16) Nehemya: M.Ö 446.
17) Ester: M.Ö 521.

c) Ketubim (Zebur).(***8220;Yazılar***8221; ) olarak adlandırılan aşağıdaki bölümler de, bilgiliksel ve şiirsel bölümlerdir.

18) Eyüp: M.Ö 1520.
19) Zebur (Mezmurlar): Eski İsrailliler***8217;in ilahi kitabıdır. Mezmur terimi İbranice ***8216;Mizmor***8217; sözcüğünden türemiştir. İlahi anlamına gelir.(Kuranda Hz. Davut'a Zebur adında bir verildiğinden bahsedilir.)
20) Süleymanın Meselleri (Özdeyişleri):
21) Vaiz:
22) Neşideler Neşidesi (Ezgilerin Ezgisi):

d)Peygamberler ya da Kehanetsel Kitaplar da şunlardır.

23) İşaya: M.Ö 760.
24) Yeremya: M.Ö 629.
25) Yeremyanın Mersiyeleri: Ö 588
26) Hezekiel: M.Ö 595.
27) Daniel: M.Ö 607.
28) Hoşea: M.Ö 785.
29) Yoel: M.Ö 800.
30) Amos: M.Ö 787.
31) Obadya: M.Ö 587.
32) Yunus: M.Ö 862.
33) Mika: M.Ö 750.
34) Nahum: M.Ö 713.
35) Habakkuk: M.Ö 626.
36) Tsefanya: M.Ö 630.
37) Hagay: M.Ö 520.
38) Zekerya: M.Ö 520.
39) Malaki: M.Ö 397.

YENİ ANTLAŞMA (İNCİL):
Yeni Antlaşma kutsal ilan edilen dini metinler (mektuplar ve kitaplar) den oluşur. Dili Yunancadır. Asıl adı Yunanca Evangelion***8217;dur. İncil kelimesi Arapçadan alınmıştır.13 bölümü Pavlus***8217;un mektupları olmak üzere toplam 27 bölümdür.

Yeni Ahit***8217;in sadece Matta, Markos, Luka, Yuhanna kitapları değil tamamı,(mektuplarda dâhil) kutsal olarak kabul edilir.
Yeni Antlaşmadaki kitapların sıralaması ve Hıristiyan kaynaklarca tahmin edilen yazılış tarihleri şöyledir:

1. Matta, MS. 50.(Bu kitap dört İncil***8217;den biri olarak kabul edilir, yazarı kendisini tanıtmamıştır, Levi diye bilinen vergi memuru (Havari)Matta olduğu kabul edilir.)
2. Markos, MS. 55***8211;60.(Bu kitap dört İncil***8217;den biri olarak kabul edilir, yazarı kendisini tanıtmamıştır, Barnaba***8217;nın yeğeni Petrus***8217;un çevirmeni Markos olduğu tahmin ediliyor.)
3. Luka, MS. 80. (Esasen Teofilos adında birisine yazılan bir mektuptur. Bu kitap dört İncil***8217;den biri olarak kabul edilir, yazarı kendisini tanıtmamıştır, Luka olduğu tahmin ediliyor.)
4. Yuhanna, MS. 96. (Bu kitap dört İncil***8217;den biri olarak kabul edilir, yazarı kendisini tanıtmamıştır,(Havari)Yuhanna olduğu tahmin ediliyor.)

5. Elçilerin işleri MS. 63.Bu kitabın Luka tarafından yazıldığı tahmin ediliyor.

Pavlus***8217;un mektupları (Romalılardan itibaren Filimun***8217;da dâhil toplam 13 kitap)

6. Romalılar, M.S. 54.
7. 1. Korintliler, M.S. 54.
8. 2. Korintliler, M.S. 56***8211;57.
9.Galatyalılar, M.S. 55***8211;60.
10.Efesliler, M.S. 60***8211;64.
11.Filipililer, M.S. 60***8211;64.
12.Koloseliler, M.S. 60***8211;64.
13.1. Selanikliler, M.S. 53***8211;54.
14.2. Selanikliler, M.S. 53***8211;54.
15.1. Timoteyus, M.S. 65***8211;67.
16.2. Timoteyus, M.S. 65***8211;67.
17.Titus, M.S. 66.
18.Filimun, M.S. 60***8211;64.

Diğer mektuplar:

19) İbraniler, M.S. 60***8211;70.(.Bu kitabın yazarı hakkında bir bilgi yok.)

20) Yakup, M.S. 50.(.Bu kitabın yazarının Hz. İsa***8217;nın kardeşi Yakup olduğu sanılıyor)

21) 1.Petrus, M.S. 64***8211;65.(Bu kitabın başında yazarın (Havari)Petrus olduğu bildiriliyor.)
22) 2. Petrus, M.S. 67***8211;68. (Bu kitabın başında yazarın (Havari)Petrus olduğu bildiriliyor.)

23) 1. Yuhanna, M.S. 90.(Kitapta yazarı açıklanmıyor,(Havari) Yuhanna olduğu sanılıyor)
24) 2. Yuhanna, M.S. 90. (Kitapta yazarı açıklanmıyor,(Havari) Yuhanna olduğu sanılıyor)
25) 3. Yuhanna, M.S. 90. (Kitapta yazarı açıklanmıyor,(Havari) Yuhanna olduğu sanılıyor

26) Yahuda, M.S. 65***8211;80.( Bu kitabın başında yazarın Yakup***8217;un kardeşi Hz. İsa***8217;nın üvey kardeşi Yahuda olduğu bildiriliyor.)

27) Esinleme,(Vahiy) MS 98.(Bu kitabın yazarı kendisini tanıtmamıştır. (Havari) Yuhanna olduğu sanılıyor.)


(1)kanonik:Resmi kabul edilen İncillere verilen ad
(2)Aramice:eski adı aram olan suriye dili




aLinti..