CoderMan

Doğa Yasaları Nedir?

Doğal olaylar arasında bulunan ve tümevarımla genelleştirilen değişmez oranlar.

İnsan bilincinden bağımsız ve nesnel olarak doğal olaylarda içkin bulunan bu oranlara 'doğa yasaları' ya da 'doğal yasalar' denir. Yunanlıların deyimiyle 'insanın koyduğu'na karşı bulunan 'doğanın koyduğu' bu yasaların varlığı çok eski çağların insanlarınca da sezilmişti. Yunanlılar doğadaki bu şaşmaz düzeni 'uyum' terimiyle dile getiriyorlardı. Bu uyumsal düzenin gerçekleşebilmesi için doğal olgular arasında ya da bir doğal olgunun çeşitli yanları arasında temel, zorunlu, tutarlı ve düzenli bir bağlılık olmalıydı. Doğa yasaları bu zorunlu ve nesnel bağlılığın gözlemlenmesinden çıkarıldı. Doğal olaylar arasında oransal bir ilişki olmalıydı ki böylesine uyumsal bir düzen gerçekleşebilsin. Örneğin Arşimed adlı bir Yunanlı bilgin suya daldırılan bir cismin yer değiştirttiği suyun ağırlıyla bu cismin ağırlığı arasında oransal bir ilişki bulmuştu. Bu oransal ilişkiler incelendiğinde doğada üç türlü yasanın geçerli olduğu görülüyordu:

1. Belli olaylarda geçerli ve sadece o olaylara özgü yasalar,
2. Daha çok sayıdaki olaylarda geçerli genel yasalar,
3. Bütün olaylarda geçerli evrensel yasalar.

Eytişimsel özdekçiliğin açıkladığı üç büyük yasa (karşıtların birliği ve savaşımı yasası, nicelikten niteliğe geçiş yasası, olumsuzlanmanın olumsuzlanması yasası) doğasal, toplumsal ve bilinçsel bütün alanlarda geçerli evrensel yasalardır.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü" Orhan Hançerlioğlu