Sindy

Bir kısmı İbranice bir kısmı da artık ölü bir dil olan Aramice ile kağıt deri veya bakır plakalar üzerine kaydedilmiş 600 civarında el yazmasıdır. Hrıstiyanlığın ve Museviliğin bilinen en eski yazılı kaynakları sayılırlar.

Bu tomarların büyük bir çoğunluğu 1947'de ve bazıları da 1956 senesinde Kumran vadisi yakınlarındaki 11 ayrı mağarada ortaya çıkmıştır. İlk olarak Muhammed Ahmed El-Hamid adlı Bedevi bir keçi çobanı tarafından 1947 yılında Ölü Deniz yakınlarındaki Kumran Vadisindeki bir mağarada bulunmuştur.1947 Mart ayında Filistinde Ölü Deniz (Lut Denizi) yakınlarında Müslüman bir çoban bedevi Muhammed al-Dhıb adında bir çocukçölde kaybolmuş bir keçi arıyordu. Çocuk bu sırada Eriha şehrinin 8 mil güneyinde bulunuyordu. Aynı zamanda burası Ölü Deniz gölünün kuzey batı tarafındaydı Kumran köyünün harabeleri yanında. Muhammed al-Dhıb dik bir yerde bir mağaraya rastladı ve bu mağaraya bir taş attı. Bu taşın bir şeyi kırdığını farketti. İçeri girdiğinde kırılan şeyin toprak bir vazo olduğunu gördü. Bu vazo dışında içerde yedi vazo daha vardı. Vazoların içinde deriden yapılmış el yazması tomarlar bulunuyordu ve bu tomarlar keten bezi ile sarılmıştı. Çocuk bir tomar alıp babasına götürdü. Babasıda bu tomarı bir arkeolog uzmana götürdü. Bunun üzerine arkeologlar Kumrandaki tüm mağaraları araştırdılar ve birçok vazo ve tomar buldular. Bu bulunanlar 40.000 el yazması tomarı oluşturuyordu. Bu 40.000 el yazmasının birleştirilmesinden de 500 kitaplık bir kütüphane oluşturuldu. 1947 te bulunan elyazmaları arasında Tevrât?ın neredeyse bütün bölümlerinden parçalar vardır. Bu yazmaların yanı sıra Ester kitabı dışında Eski Ahidin bütün kitaplarını içeren bir liste bulundu.

''Ölü Deniz Tomarları'nın'' bulunması 20. yüzyılın en önemli arkeolojik keşiflerinden birisidir. Bu tomarlar M.Ö. 150 ile M.S. 70 yılları arasındaKumran vadisine yerleşmiş olan ve bir manastır hayatı yaşayan çiftçi bir Yahudi komününün (kibbuts) varlığını ortaya koymaktadır. Kumran Toplumu veya Esseneler olarak bilinen bu grup Yahudiliği doğru bir şekilde yaşamaya çalışan bir gruptu.Tarihsel araştırmalara göre tarihçiler bu metinlerin orada Yahudilerin 200 kişilik bir tarikatı olan Esseniler tarafından M.S. 70 yılında koyulduğu fikrine varmışlardır. Yazım biçimi ve dil özelliklerinden anlaşıldığına göre bu yazmalar M.Ö. 2. yüzyıl ve M.S. 70 yılların arasında yazılmıştır.

Kumran Yazıtlarının en önemli özelliği Kutsal Kitap inceleyicilerine 1000 yıllık bir fark göz önüne alındığı zaman yazılı metinlerin değişmemiş olduğunu göstermesidir. Eski devirlere ait yazıları okuma bilginlere göre bu metnin yazılış tarihi M.Ö. 125?e ait civarındadır. Bu 125?e ait tomar ve Ölü Deniz Tomarlarının keşfinden önce elimizdeki en eski ve eksiksiz İbrani el yazmasının yazılım olan M.S. 916 tarihli Mazoretik tomar arasında fark yoktur.