[Sindy]

Mustafa Kemal'in Avusturya'da Karlsbad kentinden satın aldığı takım elbiseyle çektirdiği fotoğraf...(Temmuz 1918)

《Mustafa Kemal Karlsbad’da tutulmuş anılarım var, onları bu akşam size okuyacağım dedi ve yaverini çağırttı:

‘Masanın gözünde, aç gözü, üç siyah ince defter al gel’

Gazeteci İsmail Müştak 6 Haziran 1918 tarihli anıları okumaya başladı, notların bazıları Fransızcaydı. Ne oldu o defterlere bilemeyeceğim, ama çok önemli anılar vardı.

O günlerde devrin ileri gelenlerinden kadınlı erkekli kalabalık bir gurup Karlsbad’da imişler. Bunların içinde Hüseyin Cahit Yalçın ve Cemal Paşa’nın eşi de varmış. Bir gece toplantısında Mustafa Kemal, ortaya Türk kadınının hürriyeti konusunu ortaya atmış. Mustafa Kemal, o geceyi hatıra defterinde şöyle naklediyordu:

-‘Geç vakit otele döndüm. Bu akşamki konuşmalarımızı buraya geçiriyorum. Efendim, önce kadınlarımızı okutmalı, sağlam bir kültür, sağlam bir anlayış sahibi yaptıktan sonra hürriyetlerini vermeliyiz. Yok, önce peçeyi kaldırmalı, sonra çarşafın eteğini biraz kısaltmalı imişiz. Oysa toplulukta bulunan kadınlarımız Avrupalı kılığındaydılar. Ben insan değil miyim? Hür yaşamak, medeni insanlar gibi yaşamak hakkım değil mi?, bir sürü geri kafaların keyfini bekleyecek miyim? Hayır. Ben iktidara geldiğim gün bu işi bir anda düzelteceğim.’》