Sindy

15 Temmuz Tarihte Bugün




15 Temmuz 1907
Karargahı Şam'da bulunan Beşinci Ordu'daki görevi başında, Beyrut'ta arkadaşlarıyla

1937 - Atatürk'ün, Florya'dan otomobille Yakuplu köyü ve Angurya çiftliğine kadar bir gezinti yapması ve akşam Florya'ya dönmesi.

1935 - Atatürk'ün, Yalova'dan Bursa'ya gelişi, geceyi Çekirge'deki köşkünde geçirmesi.

1933 - Atatürk'ün, akşam Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.

1932 - Kültür ve sanat dergisi ''Varlık''ın ilk sayısı çıktı.

Atatürk'ün, saat 19.30'da Ankara'dan trenle Derince'ye hareketi.

1931 - Irak Kralı Faysal'ın, Türk topraklarından ayrılırken Karaağaç'tan Atatürk'e teşekkür telgrafı.

Yüksek Sağlık Şûrası, Sağlık Bakanı Doktor Refik Bey’in (Saydam) başkanlığında ilk defa toplandı.

1929 - Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği kuruldu.
Birlik Cumhuriyet döneminde kurulan ilk sanatçı topluluğudur.

1927 - Atatürk'ün, İstanbul'dan hareketle Mudanya üzerinden Bursa'ya gelişi, burada İsmet Paşa ile görüşmesi, gece tekrar İstanbul'a dönüşü.

1926 - Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimi iddiasıyla tutuklu Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ve arkadaşları serbest bırakıldı.

İzmir suikastı ile ilgisi olduğu sanılan Ali Fuat Paşa, İstiklal Mahkemesi'nde yargılanarak 15 Temmuz 1926'da tahliye edilince meclise döndü. Kasım 1927'de ordudan açığa alınarak 5 Aralık 1927'de emekliğe ayrıldı.

Atatürk'ün, saat 16.00'da Çankaya'da Vali başkanlığındaki Kırklareli Heyeti'ni kabulü.

1925 - Atatürk'ün, Erzurum Valisi Zühtü Bey'i kabulü ve Erzurumlulara iltifatı.

1921 - Ankara'da Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey'in (Tanrıöver) başkanlığında Maarif Kongresi toplandı.

Batı Cephesi'nde Yumruçal ve Nasuhçal muharebeleri ve 4. Tümen Komutanı Yarbay Nazım Beyin şehit oluşu.

Bozüyük'ün Yunanlılar tarafından işgali.

1920 - Atatürk'ün, Ankara milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yemin etmesi.

Bursa'nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine Türkiye Büyük Büyük Millet Meclisi'nin isteği ile 20. Kolordu Komutanlığı görevinden alınan Bekir Sami Bey'in, Atatürk'e telgrafı: "...Arzına çalıştığım durumlara rağmen, Büyük Millet Meclisi'nin bunca seneden beri gösterdiğim sadakat ve akılcı tavrımı dikkate almayarak vermiş olduğu güvensizlik kararını, bir telâşın eseri sayıyorum. Bu karar, ulusumuzun bağımsızlığı için sarf etmekte olduğumuz mesaiden beni alıkoyamayacaktır. Fakat bu karar ile en tehlikeli zamanda boş oturmaya mahkûm olmakla, bu zamana kadar yaptığım mücadelelerin hazin bir karşılığını almış sayıyorum." [Kocatürk]

1919 - Paris'te bulunan Damat Ferit Paşa ve heyeti döndü.

1918 - Fransa'da beşinci ve son Alman saldırısı: Champagne'de.

Rus imparatorluk ailesinin katledilmesi.

Champagne'de müttefik karşı saldırması.

1917 - Atatürk'ün, 7. Ordu Komutanlığı (Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı) görevine başlamak üzere İstanbul'dan Halep'e hareketi.

Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Yıldırım Orduları Grubu kurulduğunu bildiren emri: "1- Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı teşkil edilmiştir. Grup Komutanlığı, şimdilik İstanbul'da kalacaktır. 2- Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na Mareşal von Falkenhayn, Kurmay Başkanlığı'na Albay von Dommes atanmıştır." (Alman ordusunda general olarak görev yapan Falkenhayn'a Osmanlı ordusunda mareşal rütbesi verilmiştir). [Kocatürk]

1917 - Mustafa Kemal, the newly appointed Commander of the 7th Army (Lightning Group of Armies), leaves Istanbul to take command in Syria.

1915 - Atatürk'e Harp Madalyası verilişi.

Atatürk'e, fakfon (nikel, bakır, çinko alaşımı)'dan harp madalyası verilmesi.

1913 - 13 Temmuz 1913 günü ileri harekâta geçen Türk birliklerinin, Midye-Enez hattını Bulgarlardan geri alışı.

16 Temmuz Tarihte Bugün




16 Temmuz 1929
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Çankaya Köşkü'nde, kütüphanesinde çalışırken



16 Temmuz 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Kızılcahamam'da

1938 - Prof. Dr. Fiessinger'in, Paris'ten üçüncü defa gelişi ve Savarona yatında Atatürk'ü muayenesi.

1935 - Atatürk'ün, Uludağ'da bir gezinti yapması.

Atatürk'ün, akşam sofrada, bir müzik öğretmenine utla bir parça çaldırdıktan sonra söyledikleri: "Bu parçalar, ataları-mızın yadigârı kıymetli eserlerdir. Bunların kaybolmamaları lâzımdır."

1934 - Atatürk'ün, otomobille Ankara'dan Kızılcahamam'a hareketi ve geceyi yolda çadırda geçirişi.

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri motorla Boğaz'da bir gezinti yapması, Rasim Ferit (Talay) Bey'in evine uğraması, gece Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1932 - Atatürk'ün, trenle Ankara'dan Derince'ye gelişi, buradan Ertuğrul yatı ile Yalova'ya geçişi.

1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'ndan hareketle Beylerbeyi Sarayı'na gidişi, bir süre istirahat ettikten sonra tekrar Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1922 - Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında Tabiî Başkanlığa seçilmesi.

Gazi Mustafa Kemal, Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. ''Misakı Milli'' temel ilke kabul edildi.

1921 - Köprühisar'ın milli kuvvetler tarafından işgali.

Ankara’da Maarif Kongresi açıldı ve Mustafa Kemal Paşa açılış konuşması yaptı.
(Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı)

Atatürk'ün, Ankara'da toplanan ve 21 Temmuz 1921'e kadar çalışmalarına devam eden Maarif Kongresi'ni açış konuşması: "...Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken onlara bilhassa varlığı ile, hakkı ile, birliği ile çelişen bütün yabancı unsurlarla mücadele lüzumunu ve millî düşünceleri tam bir imanla her karşı fikre karşı şiddetle ve fedakârane savunma gereği telkin edilmelidir."

Enver Paşa'nın, Moskova'dan Atatürk'e uzun mektubu "...Dışarda kalmanın, umumî maksadımız olan başta Türkiye olmak üzere kurtarmaya çalıştığımız İslâm âlemi için faydasız ve belki de tehlikeli olduğunu hissettiğimiz anda memlekete geleceğiz. İşte o kadar (!)" [Kocatürk]

1917 - Atatürk'ün, Diyarbakır'dan Mardin-Halep yoluyla İstanbul'a gelişi (Atatürk, İstanbul'a gelişini takiben Başkomutan Vekili Enver Paşa ve Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn ile görüşmüş, kısa süre içinde harekete hazır olmak üzere 7. Ordu Karargâhı'nı oluşturmuştur. [Kocatürk]

1915 - Gazeteci, yazar ve şairlerden oluşan bir edebî heyetin, harp alanını ziyaret etmek üzere, İstanbul'dan Çanakkale'ye gelişi (Hamdullah Suphi [Tanrıöver], Ahmet Ağaoğlu, Ali Canip [Yöntem], Ömer Seyfettin, Mehmet Emin [Yurdakul], İbrahim Alâettin [Gövsa], Hakkı Süha [Gezgin], Enis Behiç [Koryürek]'in de içinde bulunduğu heyet, Çanakkale cephesine gelerek 5. Ordu ve 3. Kolordu Karargâhlarını ziyaret etmiş, Arıburnu ve Seddülbahir harp bölgelerini gezmiştir. Heyet, Cesarettepesi'ne giden yolun düşman kontrolünde ve tehlikeli oluşu nedeniyle Atatürk'ü ziyaret edememiş, ancak telefonla konuşarak başarılarını kutlamıştır. [Kocatürk]
1912 - Sait Paşa'nın istifası üzerine Sadrazamlığa Gazi Ahmet Muhtar Paşa'nın getirilişi. [Kocatürk]

18 Temmuz Tarihte Bugün




18 Temmuz 1936
Florya'da vatandaşlarla denize girerken



18 Temmuz 1929
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara Tahtakale yangınında



18 Temmuz 1921
TBMM Başkanı Mustafa Kemal, savaş alanını görmek için
Eskişehir'deki Batı Cephesi Karargâhından çıkıyor

1938 - Atatürk'ün, zatürree başlangıcı nedeniyle bir haftadır devam eden ateşinin 36.5 dereceye düşürülerek hastalığın kontrol altına alınışı.

1936 - Atatürk'ün, Florya köşkünde sohbet esnasında yazdırdığı notlardan: "...Güzel sanatlarda başarı, bütün inkılâpların başarı kazandığının en kesin delilidir. Bunda başarı kazanamayan milletlere ne yazıktır. Onlar, bütün başarılarına rağmen uygarlık alanında yüksek insanlık sıfatıyla tanınmaktan daima mahrum kalacaklardır!" [Kocatürk]

1934 - Atatürk'ün, Bolu'dan ayrılırken sabah Halkevi şeref defterine yazdıkları: "Bolu Halkevi'nde bir gece kaldım. Bolu'nun güzelliğinden, halkın coşkun sevinçlerinden çok duygulandım."

Atatürk'ün, Bolu'dan hareketle Düzce-Hendek üzerinden akşam saat 20.00'de Adapazarı'na gelişi (Gece yarısına doğru, trenle İstanbul'a hareket etmiştir).

1933 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

1932 - Türkiye Cumhuriyeti Milletler Cemiyet'ine 56'ncı üye olarak girdi. (Milletler Derneği, Cemiyet-i Akvam).

Ezanın Türkçe okunacağı açıklandı. Uygulamaya kısa süre sonra geçildi.

Atatürk'ün, Yalova'da, İtalyan Filosu Komutanı Amiral Morno ve İtalya Büyükelçisi Baron Aloiz'i kabulü.

Atatürk'ün, akşamüzeri Yalova'dan Baltacı ve Millet Çiftliklerine gidişi.
1930 - Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.

1929 - Atatürk'ün, gece yarısından sonra Ankara'nın Tahtakale bölgesinde çıkan yangın yerine gelişi ve alınan önlemleri denetlemesi.

1923 - Atatürk'ün, Çankaya'da, dil uzmanlarından Mithat Sadullah (Sander) Bey'i kabulü.

İsmet Paşa'nın, hükümetten beklediği cevabın gecikmesi üzerine Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: "...Eğer hükümet, kabul ettiğimiz şeylerin reddinde kesin ısrarlı ise, bunu bizim yapmaklığımıza imkân yoktur. ...Hükümetten teşekkür beklemiyoruz. Yaptıklarımızın hesabı tarihe bırakılmıştır."

1921 - Mustafa Kemal Paşa tarafından Türk Ordusunun Sakarya'nın doğusuna kadar çekilmesi emrinin verilmesi.

Atatürk'ün, Ankara'dan Karacahisar'daki Batı Cephesi Karargâhı'na gelişi.

Atatürk'ün Batı Cephesi Karargâhı'nda İsmet Paşa'ya direktifi: "Orduyu, Eskişehir'in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla araya büyük bir mesafe koymak lâzımdır ki, ordunun düzenlenmesi ve takviyesi mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya doğusuna kadar çekilmek uygundur."

Kütahya'nın ele geçirilişi Yunan parlamentosunda büyük sevinç yarattı.

Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı.
1920 - İlk Meclisin milletvekilleri "Misak-ı Milli" üzerine yemin etti.

Atatürk'ü korumak üzere Ankara'da Muhafız Takımı'nın kurulması (27 Aralık 1920'de tabur haline getirilmiştir).

Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda milletvekillerinin yolluk ve ödenekleriyle ilgili görüşmeler esnasında konuşması.

Atatürk'ün, Albay Bekir Sami Bey'in 15.7.1920 tarihli telgrafına cevabı: "Kutsal vatanımıza olan hizmetlerinizi takdir ediyorum. Yapılan işlemden üzüntü duymamanızı ve alıngan davranmamanızı özellikle rica ediyorum. 19.7.1920 akşamı cepheye gitmek üzere Ankara'dan trenle hareket ediyorum. Bu hususta sizinle beraberce görüşeceğim." [Kocatürk]

1919 - Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı Kuruluş Yıldönümü.

19 Temmuz Tarihte Bugün




19 Temmuz 1931
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara Türk Ocağında (Resim ve Heykel Müzesi)
Türk Tarih Kurumu toplantısında

1937 - Atatürk'ün, İtalyan bilgini Marconi'nin ölümü nedeniyle ailesine başsağlığı telgrafı: "Bütün insaniyet, uğradığınız kaybı acı bir şekilde hissetmektedir!"

1934 - Atatürk'ün, İstanbul'a gelişi ve Haydarpaşa'dan Dolmabahçe Sarayı'na geçişi.

1933 - Denizli Çivril'de meydana gelen 5.7 büyüklüğündeki depremde 20 kişi öldü.

1931 - Atatürk'ün, Ankara'da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu ) toplantısına başkanlık edişi.

1926 - İzmir Suikastı davasında idama mahkum eski Ankara Valisi Abdülkadir Bey Trakya sınırında yakalandı.

1923 - Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü'ye Lozan Konferansı konusunda telgraf gönderdi.

Atatürk'ün, Lozan barış görüşmeleri esnasında İsmet Paşa ile Vekiller Heyeti Başkanı Rauf Bey arasında çıkan anlaşmazlık ve Ankara ile yazışmaların gecikmesi üzerine İsmet Paşa'ya telgrafı: "Hiç kimsede tereddüt yoktur. Kazandığınız başarıyı en sıcak ve samimî hislerimizle tebrik emek için usulen imza olunduğunun bildirilmesini bekliyoruz." [Kocatürk]

1921 - Eskişehir Yunan güçlerinin eline geçti. Yunanlıların Eskişehir yönünde ilerlemeleri ve akşam Eskişehir'i girişleri. (Eskişehir'in işgali) Türk birlikleri şehri boşalttı. Türk ordusu Seyitgazi hattı üzerinden Sakarya nehrinin doğusunu tutarak, savunmaya geçti.

Milli Kuvvetlerin Yalova'ya girişleri. (Yalova'nın kurtuluşu)

Yunan Kralı Konstantin'in Uşak'a gelişi.

Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı.

1920 - 2. Düzce Ayaklanması çıktı.

Hariciye Vekili Bekir Sami başkanlığındaki kurul Moskova'ya vardı.

Atatürk'ün, akşam, cepheye gitmek üzere trenle Ankara'dan ayrılışı.

1919 - Atatürk'ün, Erzurum'dan 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa'ya -İstanbul'da Kara Vasıf Bey'e iletilmek üzere- Amerikan mandası ile ilgili görüşlerini bildiren telgrafı: "...Millî arzuya tâbi ve uygun olmayan kararlar hiçbir zaman millet nazarında bir değer ifade etmeyeceği cihetle millî arzunun toplantısını beklemeden hiçbir meselede yetkili görünmemiz uygun değildir."

1918 - Atatürk'ün, Karlsbad'dan Lütfi Simavi Bey'e -Başmabeyinciliğe atanması nedeniyle- tebrik mektubu.

1915 - Atatürk'ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber, öğleden sonra, 3. Kolordu Karargâhı'nın bulunduğu Kemalyeri'ne gelerek Veliaht Yusuf İzzettin Efendi'yi karşılama töreninde bulunması, akşam yemeğini Kemalyeri'nde yemesi, tekrar 19. Tümen Karargâhı'na dönüşü.

20 Temmuz Tarihte Bugün




20 Temmuz 1922
TBMM Başkanı Gazi Mustafa Kemal, Büyük Taarruz'dan önce,
TBMM balkonundan geçit töreninde askerleri selâmlarken

1938 - FİSKOBİRLİK kuruldu. Giresun ve Ordu bölgesinde yetiştirilen fındığı tesislerinde işleyen ve dış pazarlara satan FİSKOBİRLİK, dünya fındık piyasasında söz sahibi önemli bir kuruluş durumunda.

1936 - Montrö Antlaşması'nın imzalanması. (Montreux'de, Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanması).

Boğazların, Türk Hükûmeti'nin tam egemenliğine geçişini sağlayan "Montreux Sözleşmesi"nin imzalanması.

Türkiye'nin İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerindeki tüm haklarını tanıyan ve kabul eden Montrö Antlaşması imzalandı.

Türkiye Cumhuriyeti'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini tam olarak sağlayan "Boğazlar Sözleşmesi" Montreux'da imzalandı. Serbest geçiş ilkesi korunurken Türkiye'nin ve Karadeniz'in güvenliğinin esas alınması karar bağlandı.

Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzalanmasından sonra söyledikleri: "Milletin yüksek seciyesine, ordusunun bükülemez pazısına ve uygar insanlığın aldatılamaz sağduyusuna dayanarak ve güvenerek zekâ, mantık ve enerjinin, bütün insanlığın muhtaç olduğu barış ve huzur veren sonuçlar doğurabileceğinin bir delili olan Montrö Konferansı eseri, cidden sevinmeye ve sevindirmeye değer bir tarihî olaydır."

1934 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

1931 - Mustafa Kemal Paşa "Köylü hepimizin velinimetidir" dedi.

Atatürk'ün, trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi.

Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a giderken gece Eskişehir istasyonunda trenden inerek halkla konuşması: "Köylü hepimizin velinimetidir! Bu soylu unsurun refahını düşüneceğiz!"

1923 - İsmet Paşa'nın, Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: 'Her dar zamanımda Hızır gibi yetişirsin. Dört, beş gündür çektiğim azabı tasavvur et! Büyük işler yapmış ve yaptırmış adamsın! Sana bağlılığım bir kat daha artmıştır!" [Kocatürk]

1922 - 1922 - Mustafa Kemal'in Başkomutanlığı, süresiz olarak uzatıldı.
(Bu dördüncü ve son uzatma oldu.)

Başkomutanlığın süresiz olarak Mustafa Kemal Paşa'nın üzerinde kalmasının TBMM'de kabulü. Büyük Millet Meclisi'nde yapılan oylama sonunda Mustafa Kemal'in başkomutanlığı süresiz olarak kabul edildi.

Atatürk'ün, Başkomutanlık süresinin 4 Ağustos 1922 tarihinden itibaren üç ay daha uzatılmasına dair Kanun nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Bugün ordumuzun manevî kuvveti en yüksek derecededir Ordumuzun maddî kuvveti de fevkalâde bir önleme ihtiyaç hissetmeksizin millî emelleri tam bir güvenle elde edecek seviyeye ulaşmıştır. Bu sebeple artık böyle bir yetkiyi sürdürmeye lüzum ve ihtiyaç kalmadığı kanaatindeyim." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Türkiye Öğretmen Dernekleri Birliği'nin fahrî başkanlığını kabulü ve derneğe 100 lira bağışta bulunması.

1921 - Batı Cephesi'nde Yunanlılarla Kanlıpınar(Sultaniye) ve Çamtepe muharebeleri.

Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı.

1920 - Doğu Trakya'da Yunan taarruzunun başlaması ve Tekirdağ'ın denizden çıkarma yapan Yunanlılar tarafından işgali.

Mürefte ve Çorlu'nun Yunanlılar tarafından işgali.

Yunanlılar Bandırma'dan gelen kuvvetlerle, Tekirdağ bölgesini işgal etti.

1919 - Mustafa Kemal, Mazhar Müfit'e (Kansu) ileride Cumhuriyet'in kurulacağını söyledi.
Atatürk, Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in "Başarı takdirinde, hükümet şekli ne olacak?" sorusuna Erzurum'da cevap veriyor: "Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır."

Mustafa Kemal Paşa, daha Milli Mücadele'nin başında ''cumhuriyet'' kavramını dile getirdi. Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in, Erzurum'da iken, ''Başarı takdirinde hükümet şekli ne olacak?'' sorusuna, ''Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır'' yanıtını verdi.

Anadolu'da yaratılan karışıklık için üzgün olduğunu söyleyen Damat Ferit Paşa, Erzurum Kongresi'nin yasaklandığım bildirdi. Ayrıca Mustafa Kemal'in tutuklanmasını emreden Damat Ferit'in bu talebine Vali vekili Hurşit Efendi "Gücünüz yetiyorsa, gelin siz tutuklayın" cevabını verdi.

Erzurum'da Cevat (Dursunoğlu) ve emekli Binbaşı Kâzım (Yurdalan) Beylerin, Vilâyat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti'ne, Umumî Kongre Erzurum Temsilciliği'nden istifa ettiklerini bildiren yazısı: "...Evvelce görüşüldüğü üzere yerlerimize Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Beyefendi Hazretleri seçilmek üzere Umumî Kongre Erzurum Mümessilliği'nden istifa ettiğimizi arz eyleriz." (Erzurum Kongre Salonu'nda asılı belge; M.K.P.E.E., s.190). [Kocatürk]

Kazım Karabekir Paşa, 3. Ordu (Eski adı 9. Ordu) Müfettişliği'ne vekil olarak atandı.
Kâzım Karabekir'in, 15. Kolordu Komutanlığı üzerinde kalmak üzere -ek görevle- 3. Ordu Müfettiş Vekilliği'ne atanması.

1917 - İzinli olarak İstanbul'da bulunan 2. Ordu Kurmay Başkanı Yarbay İzzettin (Çalışlar) Bey'in, İstanbul'da Atatürk'ü ziyareti ve görüşmesi.

20 Temmuz Tarihte Bugün




20 Temmuz 1922
TBMM Başkanı Gazi Mustafa Kemal, Büyük Taarruz'dan önce,
TBMM balkonundan geçit töreninde askerleri selâmlarken

1938 - FİSKOBİRLİK kuruldu. Giresun ve Ordu bölgesinde yetiştirilen fındığı tesislerinde işleyen ve dış pazarlara satan FİSKOBİRLİK, dünya fındık piyasasında söz sahibi önemli bir kuruluş durumunda.

1936 - Montrö Antlaşması'nın imzalanması. (Montreux'de, Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanması).

Boğazların, Türk Hükûmeti'nin tam egemenliğine geçişini sağlayan "Montreux Sözleşmesi"nin imzalanması.

Türkiye'nin İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerindeki tüm haklarını tanıyan ve kabul eden Montrö Antlaşması imzalandı.

Türkiye Cumhuriyeti'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini tam olarak sağlayan "Boğazlar Sözleşmesi" Montreux'da imzalandı. Serbest geçiş ilkesi korunurken Türkiye'nin ve Karadeniz'in güvenliğinin esas alınması karar bağlandı.

Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzalanmasından sonra söyledikleri: "Milletin yüksek seciyesine, ordusunun bükülemez pazısına ve uygar insanlığın aldatılamaz sağduyusuna dayanarak ve güvenerek zekâ, mantık ve enerjinin, bütün insanlığın muhtaç olduğu barış ve huzur veren sonuçlar doğurabileceğinin bir delili olan Montrö Konferansı eseri, cidden sevinmeye ve sevindirmeye değer bir tarihî olaydır."

1934 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

1931 - Mustafa Kemal Paşa "Köylü hepimizin velinimetidir" dedi.

Atatürk'ün, trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi.

Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a giderken gece Eskişehir istasyonunda trenden inerek halkla konuşması: "Köylü hepimizin velinimetidir! Bu soylu unsurun refahını düşüneceğiz!"

1923 - İsmet Paşa'nın, Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: 'Her dar zamanımda Hızır gibi yetişirsin. Dört, beş gündür çektiğim azabı tasavvur et! Büyük işler yapmış ve yaptırmış adamsın! Sana bağlılığım bir kat daha artmıştır!" [Kocatürk]

1922 - 1922 - Mustafa Kemal'in Başkomutanlığı, süresiz olarak uzatıldı.
(Bu dördüncü ve son uzatma oldu.)

Başkomutanlığın süresiz olarak Mustafa Kemal Paşa'nın üzerinde kalmasının TBMM'de kabulü. Büyük Millet Meclisi'nde yapılan oylama sonunda Mustafa Kemal'in başkomutanlığı süresiz olarak kabul edildi.

Atatürk'ün, Başkomutanlık süresinin 4 Ağustos 1922 tarihinden itibaren üç ay daha uzatılmasına dair Kanun nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Bugün ordumuzun manevî kuvveti en yüksek derecededir Ordumuzun maddî kuvveti de fevkalâde bir önleme ihtiyaç hissetmeksizin millî emelleri tam bir güvenle elde edecek seviyeye ulaşmıştır. Bu sebeple artık böyle bir yetkiyi sürdürmeye lüzum ve ihtiyaç kalmadığı kanaatindeyim." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Türkiye Öğretmen Dernekleri Birliği'nin fahrî başkanlığını kabulü ve derneğe 100 lira bağışta bulunması.

1921 - Batı Cephesi'nde Yunanlılarla Kanlıpınar(Sultaniye) ve Çamtepe muharebeleri.

Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı.

1920 - Doğu Trakya'da Yunan taarruzunun başlaması ve Tekirdağ'ın denizden çıkarma yapan Yunanlılar tarafından işgali.

Mürefte ve Çorlu'nun Yunanlılar tarafından işgali.

Yunanlılar Bandırma'dan gelen kuvvetlerle, Tekirdağ bölgesini işgal etti.

1919 - Mustafa Kemal, Mazhar Müfit'e (Kansu) ileride Cumhuriyet'in kurulacağını söyledi.
Atatürk, Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in "Başarı takdirinde, hükümet şekli ne olacak?" sorusuna Erzurum'da cevap veriyor: "Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır."

Mustafa Kemal Paşa, daha Milli Mücadele'nin başında ''cumhuriyet'' kavramını dile getirdi. Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in, Erzurum'da iken, ''Başarı takdirinde hükümet şekli ne olacak?'' sorusuna, ''Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır'' yanıtını verdi.

Anadolu'da yaratılan karışıklık için üzgün olduğunu söyleyen Damat Ferit Paşa, Erzurum Kongresi'nin yasaklandığım bildirdi. Ayrıca Mustafa Kemal'in tutuklanmasını emreden Damat Ferit'in bu talebine Vali vekili Hurşit Efendi "Gücünüz yetiyorsa, gelin siz tutuklayın" cevabını verdi.

Erzurum'da Cevat (Dursunoğlu) ve emekli Binbaşı Kâzım (Yurdalan) Beylerin, Vilâyat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti'ne, Umumî Kongre Erzurum Temsilciliği'nden istifa ettiklerini bildiren yazısı: "...Evvelce görüşüldüğü üzere yerlerimize Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Beyefendi Hazretleri seçilmek üzere Umumî Kongre Erzurum Mümessilliği'nden istifa ettiğimizi arz eyleriz." (Erzurum Kongre Salonu'nda asılı belge; M.K.P.E.E., s.190). [Kocatürk]

Kazım Karabekir Paşa, 3. Ordu (Eski adı 9. Ordu) Müfettişliği'ne vekil olarak atandı.
Kâzım Karabekir'in, 15. Kolordu Komutanlığı üzerinde kalmak üzere -ek görevle- 3. Ordu Müfettiş Vekilliği'ne atanması.

1917 - İzinli olarak İstanbul'da bulunan 2. Ordu Kurmay Başkanı Yarbay İzzettin (Çalışlar) Bey'in, İstanbul'da Atatürk'ü ziyareti ve görüşmesi.

22 Temmuz Tarihte Bugün




1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan hareketle Kılıç Ali'nin evine gidişi, akşam Florya Köşkü'ne dönüşü.

1936 - Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzalanması nedeniyle İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ tarafından -şehir adına- çekilen telgrafa cevabı: "Yurdumuzun Boğazlardaki güvenini belgeleyen Montrö Sözleşmesi münasebetiyle muhterem halkın coşkun heyecan ve sevinçlerini bildiren telgrafına samimî teşekkürlerimi bildiririm."

Atatürk'ün, akşam Başbakan İsmet İnönü'yü Haydarpaşa'dan Ankara'ya uğurlaması, tekrar Florya'ya dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1932 - Atatürk'ün, Yalova yakınındaki Çınarcık'a gelişi, burada Çoban Mehmet ve diğer bazı pehlivanların güreşlerini izlemesi.

1931 - İthalat sınırlamaları sistemine ilişkin kanun TBMM'de kabul edildi.

Atatürk'ün, İstanbul'dan Ertuğrul yatı ile Yalova'ya gidişi.

1930 - Atatürk'ün, Yalova'da -Bulgar Basın Cemiyeti'nin Türk gazetecilerinden bir heyeti Sofya'ya daveti nedeniyle- Türk Basın Cemiyeti Başkanı Hakkı Tarık (Us)'a demeci.

1927 - Atatürk'ün, öğleden sonra Söğütlü yatıyla Boğaziçi'nde bir gezinti yapması, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1925 - Atatürk'ün, Başyaver Rüsuhi (Savaşçı) Bey'i yanına alarak trenle Yozgat yönünde hareketi, Lâtife Hanım'ın aynı gün İzmir'e hareketinden sonra geç vakit yine trenle Ankara'ya dönüşü (Atatürk'ün bu seyahatinden kimsenin haberi olmadığı için dönüşünde kendisini istasyonda, sadece -durumu bilen- İsmet Paşa, Salih Bozok ve Kılıç Ali karşılamışlardır.

Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'ın -bir gün evvelki yakışıksız bir davranışı nedeniyle- Atatürk'ün direktifiyle Yaver Muzaffer (Kılıç) Beyin refakatinde öğleden sonra Ankara'dan İzmir'e gönderilişi, istasyonda İsmet (İnönü) tarafından uğurlanışı (Bugün Lâtife Hanım'a, Atatürk'ün direktifiyle -Siirt milletvekili Mahmut (Soydan) Bey tarafından- "Bir müddet İzmir'e gidip ayrı kalmalarının daha uygun olacağı" bildirilmiştir). [Kocatürk]

1922 - İttihat Terakki önderlerinden Cemal Paşa, Tiflis'te Ermeniler tarafından öldürüldü.
İttihat ve Terakki liderlerinden Cemal Paşa, Gürcistan'da uğradığı suikastta öldü.

1921 - Yunan Kralı Konstantin'in Eskişehir'e gelişi ve başkomutanlığı üzerine alışı.

1920 - Padişah Vahdettin'in başkanlığında toplanan Saltanat Şurası’nda Sevr Antlaşması kabul edildi.

İstanbul'da, Padişah Vahdettin'in de iştirakiyle toplanan Saltanat Şûrası'nda İtilâf Devletlerinin Barış Antlaşması Taslağı (Sèvres Projesi)'nin kabul edilmesi. (22 Temmuz 1920 günü devlet erkanı meseleyi görüşmek üzere toplandı. Yalnız Topçu Feriki Rıza Paşa kabul etmemiştir). [Kocatürk]

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

1919 - Erzurum Kongresi toplandı.

Atatürk'ün, Erzurum'dan, Harbiye Nazırı Nâzım Paşa'nın kendisi İstanbul'a davet telgrafına cevabı: "...Hali, mazisi kirli şeylerle bulaşmış olanların satılmış vicdan ve mevcudiyetleri ancak kahredilmeye ve yok edilmeye lâyıktır. Siz ve arkadaşlarınız mevkilerinizi ne kadar çabuk namus sahiplerine bırakırsanız, belki o nispette milletin affına mazhar olursunuz."

1913 - Bahr-i Sefid Boğazı Kuva-yi Mürettebe Komutanı Fahri Paşa'nın, aynı zamanda komutanlığını üstlendiği Bolayır Kolordusu'nun sevk ve idaresini adına yürütme yetkisini yazılı emirle -kolordunun kurmay başkanı- Atatürk'e bırakması.

Atatürk'ün emriyle Meric'in batısına geçen Bolayır Kolordusu Süvari Bölüğü'nün, Dimetoka'ya girişi.

Gelibolu Kolordusu'yla beraber Bolayır Kolordusu'na ait kuvvetlerin Edirne'ye girişi ve Edirne'nin Bulgarlardan geri alınışı. [Kocatürk]

Sırbistan 2. Balkan savaşından topraklarını genişleterek çıktı. Bükreş Anlaşması ile Osmanlı 1. Balkan savaşında yitirdiği Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.

1909 - 1879 yılında kurulan Zaptiye Nezareti kapatılarak, İstanbul Vilayeti ve Emniyet Umumiye Müdüriyeti Teşkilatına dair kanun kabul edildi ve Dahiliye nezaretine bağlı Emniyet Umumiye Müdürlüğü kuruldu.

1908 - Atatürk'ün Selanik'ten Üsküp'e gelişi, gece İttihat ve Terakki Cemiyeti Üsküp şubesinin toplantısında bulunuşu. [Kocatürk]

23 Temmuz Tarihte Bugün




Erzurum'da Kongrenin toplandığı okul (23 Temmuz 1919)



Mustafa Kemal, ilk büyük kongreyi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
topladığı Erzurum’da hükümet konağı önünde Vali Zühtü Bey, memurlar ve subaylarla



1939 - Hatay, Anavatan'a katıldı.
Hatay'da yönetim Türk hükümetine devredildi.

1938 - Atatürk'ün, saat 11.30'da Savarona yatı ile Dolmabahçe önünden hareketle Moda, Florya, Adalar ve Boğaz'da bir gezinti yapması. (Bu gezinti esnasında Moda'dan bir motorla gelerek Başbakan Celâl Bayar da yata binmiş, yat geceyi Büyükdere önlerinde demirleyerek geçirmiştir).

1932 - Alman mimar Hermann Jansen'in hazırladığı Ankara Planı onaylandı.

Atatürk'ün, Millet Çiftliği'ne gelişi, daha sonra motorla bir deniz gezintisi yapması.

1927 - Atatürk'ün, Dolmbahçe Sarayı'nda 3. Kolordu Komutanı Şükrü Naili (Gökberk) Paşa, Gümüşhane Milletvekili Hasan Fehmi (Ataç) ve Kastamonu Milletvekili Velet (İzbudak) Beyleri kabulü.

1923 - Atatürk'ün, akşam Lâtife Hanımla beraber Ankara'dan trenle İzmir'e hareketi.

1922 - Atatürk'ün, Batı Cephesi Karargâhı'nın bulunduğu Akşehir'e gelişi.

1921 - Batı Cephesi birliklerinin Sakarya'nın doğusuna doğru çekilme yürüyüşüne devam etmeleri. Türk birlikleri Sakarya'nın doğusuna doğru çekilmeye devam ediyor. Karargâh Polatlı'ya alındı.

Meclisin gizli oturumunda hükümet merkezinin Kayseri'ye alınması tartışıldı, ancak Ankara'nın savunulmasında karar kılındı. TBMM'nin gizli oturumda icra vekiller heyeti reisi Fevzi Paşa'nın hükümet merkezinin Kayseri'ye taşınmasına ilişkin Heyet-i Vekile kararını bildiren demeci. (TBMM'de sert tartışmalar. Hatiplerin Ankara'nın savaşsız teslimini kabul etmemeleri. Ankara'nın savunulmasına ve ayrıca cephedeki durumu öğrenmek üzere bir heyet gönderilmesine ilişkin kararı)

Yunan Kralı Konstantin'in Kütahya'ya gelişi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, icra Vekilleri Heyeti Reisi Fevzi (Çakmak) Paşa'nın "Hükümet Merkezi'nin Kayseri'ye nakline dair" Heyet-i Vekile kararını bildiren demeci. (Fevzi Paşa'nın Ankara'nın tahliyesi gerektiğini bildiren demeci üzerine, Büyük Millet Meclisi'nde çok sert tartışmalar olmuş, konuşma yapan milletvekilleri, Ankara'dan harpsiz ayrılmayı kabul etmemişlerdir. Bu oturumda, Ankara'nın savunulmasına, ayrıca cephedeki durumu öğrenmek üzere bir heyet gönderilmesine karar verilmiştir. [Kocatürk]

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

1920 (23-24) - Albay Cafer Tayyar Bey'in (Eğilmez) Yunanlılara tutsak düşüşü.

Yunan kuvvetleri dört koldan taarruza geçti. Lüleburgaz, Babaeski, Hayrabolu, Çerkezköy işgal altına alındı.

Lüleburgaz, Babaeski ve Hayrabolu'nun Yunanlılar tarafından işgali.

Albay Cafer Tayyar (Eğilmez), Havsa-Bostanlı'da Yunalılara esir düştü.

1919 - Erzurum Kongresinin açılışı.
Erzurum Kongresi'nin toplanması ve Mustafa Kemal'in Sivas Kongresi'ne Başkan seçilmesi.

"Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür. Manda ve himaye kabul edilemez.

Atatürk milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı kongreyi 23 Temmuz'da burada toplamıştır.

Erzurum Kongresi, Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-ı Hukuk Cemiyet reisi Hoca Raif Efendi tarafından açıldı. Kongreye Erzurum'dan 24, Trabzon'dan 17, Sivas'tan 10, Bitlis'te 3 ve Van'dan 2 olmak üzere toplam 56 delege katıldı.

Mustafa Kemal yapılan oylama sonucunda 3 red, 4 çekimser oya karşılık 38 oyla kongre başkanlığına getirildi.

Mustafa Kemal, milli iradenin Anadolu'da gerçekleşeceğini söyledi.

1919 - Erzurum Kongresi toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'ne Başkan seçildi.

Erzurum Kongresi başladı. Başkan seçilen Mustafa Kemal Paşa, uzun konuşmasında özetle, "...tarih bir milletin kanını, hakkını, varlığını hiçbir zaman inkar edemez. Bu nedenle böyle bir batıl örtünün arkasından vatanımız ve milletimiz aleyhinde verilen hükümler, kanaatler muhakkak iflasa mahkumdur" dedi. Kongre, 7 ağustosa kadar sürdü.

Erzurum Kongresi'nin açılışı, Atatürk'ün başkan seçilişi ve konuşması: "...Bilinen gerçeklerdendir ki, tarih bir milletin kanını, hakkını, varlığını hiçbir zaman inkâr edemez. Bu nedenle böyle bir bâtıl örtünün arkasından vatanımız ve milletimiz aleyhinde verilen hükümler, kanaatlar muhakkak iflâsa mahkûmdur. Ve işte bütün bu iğrenç zulümlerden ve bu bedbaht acizlerden, tarihimize karşı reva görülen haksızlıklardan müteessir olan millî vicdan, nihayet uyanış haykırışını yükseltmiş ve Müdafaa-i Hukuk-u Milliye ve Muhafaza-i Hukuk-u Milliye ve Müdafaa-i Vatan ve Redd-i İlhak gibi çeşitli isimlerle, fakat aynı mukaddesatın korunmasını temin için beliren milli cereyan, bütün vatanımızda artık bir elektrik şebekesi haline girmiş bulunuyor, işte bu kararlı şebekenin oluşturduğu yiğitlik ruhudur ki, mübarek vatan ve milletin mukaddesatını kurtarma ve himayeye dayanan son sözü söyleyecek ve kararını uygulattıracaktır. Bütün bu amaçları elde etmek için her şeyini buna bağlayan soylu milletimiz içinde bir millî fert gibi çalışmaktan doğan zevk ve övüncü burada şükran ve iftiharla arz eylerim."

Sadrazam Damat Ferit Paşa'nın, Erzurum Kongresi'nin toplanışı nedeniyle ajansa demeci: "Anadolu'da karışıklık zuhur etti. Kanun-u Esasîye aykırı olarak Meclis-i Mebusan adı altında toplantılar vuku buluyor. Bu hareketin, mülkî ve askerî memurlar tarafından önlenmesi gerekir!" [Kocatürk]

1919 - Mimar Muzaffer Bey'in eseri olan ''Hürriyeti Ebediye'' tepesi açıldı.

1917 - Atatürk'ün, akşam, İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber İstanbul'da Sipahi Ocağı'na gidişi, gece Akaretler'deki evinde onunla sohbeti.

1914 - Avustarya Macaristan Arşidük Ferdinand’ın öldürülmesi nedeniyle Sırbistan’a ültimatom verdi.

1911 - İstanbul'da, Aksaray Yeşiltulumba'da çıkan büyük yangında yaklaşık 300 ev hasar gördü.

1909- Serbesti gazetesinde, İttihat ve Terakki karşıtı yazılarıyla tanınan Gazeteci Hasan Fehmi, Galata Köprüsü'nde kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından tabancayla öldürüldü.

Gazeteci Hasan Fehmi, İttihat ve Terakki aleyhindeki yazıları Serbesti Gazetesi'nde yayınlandıktan sonra vuruldu.

1908 - İkinci Meşrutiyet ilan edildi.
II. Meşrutiyet'in ilanıyla Osmanlı İmparatorluğu anayasal yönetime geçti.

İkinci Meşrutiyetin ilânı (Rumeli'de büyük faaliyet gösteren "İttihat ve Terakki Cemiyeti", aylardan beri Abdülhamit'i, 1876 Anayasası'nı yeniden yürürlüğe koymaya ve kapatılan Meclis-i Mebusan'ı tekrar toplantıya çağırmaya zorluyordu, "İttihat ve Terakki Cemiyeti"nin bu girişimleri, nihayet II. Meşrutiyetin ilânına uzandı. II. Meşrutiyet ilk defa Manastır'da ilân edilmiş, bunu aynı gün Rumeli'nin diğer şehirlerinde de ilân izlemişti. Haberlerin İstanbul'a ulaşması üzerine Padişah Abdülhamit de 23/24 Temmuz gecesi Meşrutiyeti resmen ilân mecburiyetinde kaldı, ikinci Meşrutiyet ilân edildiği zaman Mustafa Kemal, bir yandan kolağası rütbesiyle Selanik'te askerî görevini sürdürmekte, bir yandan da "İttihat ve Terakki Cemiyeti" içinde çalışarak İstanbul'daki siyasî gelişmeleri yakından izlemekte idi. Ancak o, II. Meşrutiyet gibi büyük bir inkılâbı takiben yapılanları kâfi görmüyor, bu fırsattan yararlanılarak memlekette daha büyük ve daha köklü değişikliklerin gerçekleştirilmesi gereğine inanıyordu; fakat kendisinin görüşleri, "İttihat ve Terakki Cemiyeti" ileri gelenlerinin görüş ve düşüncelerine uymadı. Buna rağmen fikirleriyle, onları uyarmaktan da çekinmiyordu).


Atatürk'ün, sabah Üsküp'ten hareketle Selânik'e dönüşü.

24 Temmuz Tarihte Bugün




Atatürk, Erzurum Kongresi Günlerinde (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919)

1938 - Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın 15. yıldönümü nedeniyle telefonla İsmet İnönü'yü aratarak iltifatlarını ve iyi dileklerini iletmesi.

Atatürk'ün, Savarona yatı ile saat 16.30'da Büyükdere önünden ayrılarak Dolmabahçe önüne gelişi, burada bir saat kaldıktan sonra saat 19.00'da hareketle Marmara Ereğlisi önlerine varışı, gece Dolmabahçe önüne dönüşü.

1938 (24-25) - Atatürk'ün, gece saat 1.00'de Savarona yatından Dolmabahçe Sarayı'na geçişi.

1936 - Atatürk'ün, Florya Köşkü'nde Başbakan İsmet İnönü, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Araş ve Adalet Bakanı Şükrü Saraçoğlu'nu kabulü.

1933 - Atatürk'ün, Lozan Barış Antlaşması’nın 10. yıldönümü nedeniyle İsmet Paşa'ya telgrafı: "Bugün, Lozan günüdür. Bu günü millete kazandıran zât-ı devletlerini bütün kalbimle tebrik eder ve gözlerinizden öperim."

Atatürk'ün, Yalova'da Millet Çiftliği'nde denize girişi, daha sonra motorla Karamürsel'e gelişi, oradan da İstanbul'a dönüşü.

1932 - Atatürk'ün, Sakarya motoru ile Yalova'dan hareketle Marmara'da bir gezinti yapması, Büyükada'ya uğrayarak Yat Kulüple bir süre dinlenmesi, daha sonra tekrar Yalova'ya dönüşü.

1930 - Atatürk'ün, Lozan Barış Antlaşması'nın 7. yıldönümü nedeniyle Başbakan İsmet (İnönü) Paşa'ya telgrafı: "Lozan Antlaşması'nı imzaladığınız büyük günün şerefli hatırasını kutlar, bundan duyduğum iftiharlarımı takdim eder ve sevgi ile gözlerinizden öperim."

İsmet (İnönü) Paşa'nın Atatürk'ün kutlama telgrafına cevabı: "...Lozan büyük bir eserin ancak bir aynasıdır. Eseri yaratana ve takip edene bağlılığımız ebedîdir, aziz ve büyük Başkanımız!"

Atatürk'ün, Yalova'da kendisini ziyaret eden Fethi (Okyar) Bey'e çiftliklerini ve yapılmakta olan binaları gezdirmesi.

1929 - Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın 6. yıldönümü nedeniyle İsmet (İnönü) Paşa'ya telgrafı: "Devlet ve milletin bağımsızlığını bütün cihana pek parlak şekilde tanıtan Lozan Barış Antlaşması'nın yıldönümünde, barış yolundaki uğraşı ve çalışmalarınızı takdirde anmak benim için bir zevktir."

1928 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda, Lozan Barış Antlaşması'nın 5. yıldönümü nedeniyle gençliğin teşekkür ve bağlılık duygularını ileten İstanbul Darülfünunu Heyeti'ni kabulü.

Atatürk'ün, Ankara Hukuk Mektebi'nin ilk mezunlarını tebrik telgrafı: "...Ankara Hukuk Mektebi'nin ilk mezunlarını ve profesörlerini tebrik ve mezun efendilerin memlekete hayırlı hizmetlerde bulunmalarını temenni ederim." [Kocatürk]

1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Kahire elçimiz Muhittin (Akyüz) Paşayı kabulü.

1923 - Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
Günümüz Türkiye'sinin sınırlarının çizildiği Lozan Antlaşması imzalandı.

Türkiye'nin bugünkü sınırlarını çizen ve Ankara'nın Türkiye'nin meşru hükümeti olarak uluslar arası alanda tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması imzalandı.

Türkiye'nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması imzalandı. Gazi Mustafa Kemal: ''Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, yüz yıldan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması'yla tamamlandığı zannedilmiş bir büyük suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir.''

Atatürk önderliğinde Milli Mücadele’ye başlayan Türk ulusu savaş meydanlarında büyük zaferler kazanmış ve Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923 imzalanmış barış antlaşması) ile siyasi ve hukuki alanda tescil etmiştir. Lozan barış görüşmeleri 8 ay sürmüş ve Türk tarafının kayıtsız şartsız bağımsızlık talebi nedeniyle çetin geçmiştir.

Atatürk der ki: "Bu Antlaşma, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşmasıyla tamamlandığı zannedilmiş büyük bir suikastın yıkılışını ifade eder bir vesikadır. Osmanlı devrine ait tarihte örneği bulunmayan bir siyasî zafer eseridir." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın imzalanması üzerine İsmet Paşa'ya tebrik telgrafı: "Memlekete bir dizi faydalı hizmetlerden ibaret olan ömrünüzü bu defa da tarihî bir başarıyla taçlandırdınız!"

Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın imzası ve kurban bayramı nedeniyle orduya tebrik mesajı: "...Harp sahasında olduğu kadar siyasî sahada da Türk milletinin hakları, ısrarla ve ehliyetle savunulmuştur. Şimdiye kadar hiçbir ordunun tahammül etmediği derecede ağır bir görevi, büyük mazisinin şöhretine lâyık bir surette yerine getirmiş olan kahraman ordumuz, bugün kurtulan vatanın ufuklarında bayram ve barış güneşinin beraber doğduğunu görüyor. Dünya ve tarih karşısında Türk milletine karşı üstlendikleri görevi başarmaktan dolayı şimdi pek haklı olarak mutluluk ve iftihar duyan aziz silâh arkadaşlarımın, aynı mutluluk ve iftihar hissiyle bayramlarını tebrik ediyorum."

Atatürk'ün, eski Macar Başbakanı Frederik'e yazdığı mektubun, Macar Milli Meclisi'nde şiddetli alkışlarla karşılanması: "...istikamet, metanet ve nefisten fedakârlık, zafere ulaştırır. Ümitsizliğe düşmeyiniz. Zira gelecek, arzu ve imanı olana vaat edilmiştir." [Kocatürk]

1922 - Atatürk'ün, Akşehir'den Konya'ya gelişi, burada General Townshend'i kabulü ve görüşmesi: "...Evet, karşımızdaki düşmanın çok kuvvetli olduğunu biliyorum. Fakat insaniyeti savunanlar ölümle tehdit edilmelerine rağmen ölmezler ve ebediyen yaşarlar!"

Atatürk'ün, Konya'da Karargâh binası balkonundan Konyalılara hitabı: "Gayelerimiz, kesinlikle gerçekleşecektir!"

Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'e telgrafı: "...Büyük Millet Meclisi'nin fevkalâde vaziyeti sebebiyle diğer meclislerle karşılaştırma yapılamayacak derecede gizli oturumlar yapılmış ve şimdiye kadar vuku bulan gizli oturum miktarı 197'ye ulaşmıştır." [Kocatürk]

1921 - Köprühisar ve Kavaklı'nın Yunanlılar tarafında işgali.
Fevzi Paşa, Ankara’nın boşaltılmasına ilişkin kararı açıkladı

1920 - Fransızlar Halep'i işgal etti.

Babaeski düşman istilasına uğradı.

Atatürk'ün, Bakû'de bulunan Halil (Kut) Paşa'ya mektubu.

1920 (23-24) - Albay Cafer Tayyar Bey'in (Eğilmez) Yunanlılara tutsak düşüşü.

1920 (20-25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

1919 - Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos).

Erzurum Kongresi, Damat Ferit Paşa'nın iddialarına cevap verdi.

Kongre aynı zamanda Meclis-i Mebusan'ın toplanmasını istedi.

Erzurum Kongresi'nin, Sadrazam Damat Ferit Paşa'nın 23 Temmuz 1919 tarihli ajans demecini, Padişah'a, Sadrazam'a, belediye reislerine, cemiyetlere, mülkî memurlara ve bütün komutanlara gönderdiği telgrafla cevaplaması: "Kongreyi, Meclis-i Mebusan niteliğinde göstererek esasen bir seneye yakın zamandan beri her defa Kanun-u Esasî'nin ilgili maddesine aykırı hareket eden Hükûmet'in, milleti haksız yere suçlaması gerçeğin ne derecelerde tahrif edildiğine bariz bir örnektir. Askerî ve mülkî memurların, vatanın yüksek menfaatlerini muhafazaya hizmet eden heyetlerden ibaret olması itibariyle de aynı gayeyi temine yönelmiş olan millî amaçlar için ellerinden gelen kolaylığı ve yardımı göstermeleri icap ederken önleme ve durdurma ile ihtar buyurulmaları insan zihninin iyiye yormaya güç bulamayacağı işlerdendir."

1919 - Nationalist congress in Erzurum; Mustafa Kemal elected chairman.

1913 - Atatürk'ün kurmay başkanlığını yaptığı Bolayır Kolordusunun -Bahr-i Sefid Boğazı Kuva-yi Mürettebe Komutanlı*ğının kaldırılması üzerine- doğrudan Başkomutanlık Vekâleti'ne bağlanması.

1908 - İkinci Meşrutiyet ilan edildi.

Türk basınında sansür uygulaması kaldırıldı. 24 Temmuz, sonraki yıllarda Basın Bayramı olarak kutlanmaya başlandı.

Abdülhamit'in emriyle yayımlanan resmi bildiriyle ilan edildi. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskısıyla şekillenen İkinci Meşrutiyet, aynı gün sansürsüz yayımlanan gazetelerde halka duyuruldu.

İttihatçılar 23 Temmuz 1908 sabahı Selanik hükümet konağını işgal ettiler. Ayaklanmanın tüm ülkeye yayılacağından çekinen II. Abdülhamit, aynı gün İkinci Meşrutiyet'i ilan etmek zorunda kaldı.

İkinci Meşrutiyet dönemi ağırlıklı olarak İttihat ve Terakki hükümetlerinin yönetiminde geçti. Devlet yönetiminde İttihat önderleri Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa etkili oldular. Bu dönemde Osmanlı Devleti, Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya savaşlarına girdi. Üç savaşta da yenilgiyle ve toprak kayıplarıyla çıktı. I. Dünya Savaşı’nın hemen ardından VI. Mehmet, İtilaf Devletleri’nin baskısıyla 21 Aralık 1918’de parlamentoyu kapattı.

25 Temmuz Tarihte Bugün



Erzurum'da Kongrenin toplandığı okul
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan yatla Moda'ya geçerek deniz yarışlarını izlemesi, gece Moda Deniz Kulübü'nün balosunu şereflendirmesi, tekrar Florya'ya dönüşü. [Kocatürk]

1936 - Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzası nedeniyle tebrik telgrafı gönderen İran Şahı Rıza Pehlevi'ye teşekkürü.

1935 - Atatürk'ün, saat 18.45'de Şişli Sağlık Yurdu'na gidişi, burada hasta bir dişine küçük bir müdahale yapılması.

1933 - Lev Troçki, sığınmacı olarak Heybeliada'dan Fransa'ya gitti.

Atatürk'ün, akşamüzeri, bir deniz kazası geçiren Millî Eğitim Bakanı Reşit Galip'i Moda'daki köşkünde ziyareti.

Atatürk'ün, akşam Ertuğrul yatıyla İstanbul'dan Yalova'ya geçişi.

1931 - Cumhuriyet'in ilk basın yasası olan Matbuat Kanunu TBMM'de kabul edildi.
Yeni kanun "hilafet", "saltanat", "anarşizm", "komünizm" yanlısı yayınlara ilk kez açık yasak getiriyor, hükümete de "ülke çıkarlarına ters düşme" durumunda yayınları "geçici kapatma" yetkisi tanıyordu. Basın üzerinde denetimi arttıran bu yasaya karşı çıkan tek milletvekili, gazeteci Hakkı Tarık Bey (Us) oldu.

1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda içişleri Bakanı Cemil (Uybadin) Beyi kabulü.

1926 - Atatürk'ün, Moskova'dan gelen Rus havacısı Mecalop ve Rus gazetecisi Kolcuni'yi, Sovyet Elçisi Suriç'in refakatinde kabulü.

1924 - Atatürk'ün, Cebeci bölgesinde otomobille bir gezinti yapması.

1921 - Türk ordusu büyük güçlükler altında geri çekilmesini tamamlayarak, Sakarya'nın doğusunda mevzilendi. Batı Cephesi'nde Türk ordusunun geri çekilme yürüyüşünü tamamlayarak Sakarya nehrinin doğusuna çekilmesi.

Yunanlıların Yenişehir'i üçüncü kez işgali.

Batı Cephesi'nde Türk Ordusunun -geri yürüyüşünü ta*mamlayarak- tamamen Sakarya nehrinin doğusuna çekilmesi.

Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'in, Meclisle kabul edilen Anayasa ve kurulan Müdafaa-i Hukuk Grubu hakkında aydınlatılmasını isteyen 11.7.1921 tarihli telgrafına cevabı: "Bugünkü Büyük Millet Meclisi, Müdafaa-i Hukuk örgütünün esas ilke olarak tespit etmiş olduğu görüşler üzerinde ısrarla ve azimle yürümektedir. Müdafaa-i Hukuk Grubu, bu grubun programını teşkil eden esas maddede izah olunduğu şekilde, memleketin tam bir bağımsızlık içinde barışa kavuşmasını temin gibi kısa ve kesin bir gaye ile kurulmuştur." [Kocatürk]

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

1920 - Yunanlıların Edirne'yi işgali. Yunan kuvvetleri Doğu Trakya'nın tamamını ellerine geçiriyor ve Edirne Yunanlılar tarafından işgal edildi.

Havsa ve Pınarhisar'ın Yunanlılar tarafından işgali.

İngilizler tarafından boşaltılan Batum'u Gürcülerin işgali üzerine Ankara Hükümetinin protestosu.

Kırklareli, Malkara ve Lalapaşa'nın Yunanlılar tarafından işgali.

Uzunköprü'nün Yunanlılar tarafından işgali.

Şile'nin işgali.

Halep'in Fransızlar tarafından işgali.

1919 - Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos).

Dahiliye Nazırı Adil Bey'in, Sivas Valisi Reşit Paşa'ya yazısı: "Gerek Mustafa Kemal Paşa'nın ve gerek Rauf Bey'in girişimleri, her ne fikre ve niyete dayanırsa dayansın, memleketin yüksek menfaatlerine her halde aykırı ve zararlıdır(!).. Görevli olmayanların -her kim olursa olsun- devlet işleri ve devlet işlemlerine aslı hiçbir vesile ile karıştırılmaması ve müdahalede ısrar edenlerin aynı şekilde -her kim olursa olsun- yakalanarak kanunun pençesine teslimiyle, haklarında kanunen gerekecek işlemin yapılması (!)... " (Reşit Paşa, hâtıralarında der ki: "..İstanbul, Mustafa Kemal Paşa'ya karşı açtığı harbi şiddetlendirmiş ve bir hamlede bitirmeye azmetmiş olacak ki bize bu telgrafları birbiri ardınca yolluyordu; fakat bu hamlelerde alıklık, şaşkınlık izleri de yine belli idi. Çünkü Paşa'nın Erzurum'da olduğunu unutup tutuklama emrini bana veriyordu). [Kocatürk]

26 Temmuz Tarihte Bugün




Mustafa Kemal, ilk büyük kongreyi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
topladığı Erzurum’da hükümet konağı önünde Vali Zühtü Bey, memurlar ve subaylarla

1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda İzmir, Afyon ve Kütahya'daki askerî denetlemelerden dönen Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak'ı, Başbakan Celâl Bayar'la beraber kabulü ve kendisinden bilgi alışı.

İsmet İnönü'nün, Atatürk'e mektubu: "Büyük, Sevgili Atatürk, Lozan günü vesilesiyle iltifatınızı söyletmek lütfunda bulundunuz. Kendi ıstırabınızı unutarak bana yeniden sağlık, bahtiyarlık verdiniz. Şükran ve minnetlerimi kabul buyurunuz. Velinimetim Atatürk, kesinlikle eminim ki bu hastalık günlerini geçireceğiz. Siz, bütün afiyet ve neşenizle ve şerefle daha çok uzun seneler millet ve memleketi idare buyuracaksınız. Derin tazimle ve dayanılmaz bir özleyişle ellerinizden öperim velinimetim."

1930 - Başyazarlığını Selim Ragıp (Emeç) Bey'in yaptığı Son Posta Gazetesi İstanbul'da yayınlanmaya başladı.

Atatürk'ün, demiryolunun Sivas'a ulaşması nedeniyle Bayındırlık Bakanı Recep (Peker) Bey'e telgrafı: "Doğuya giden demiryolunun Sivas'a ulaşmasından pek memnun oldum. Sizinle beraber kıymetli mühendislerimizin, memleketin servet ve refahını yükseltecek olan bu mühim ve hayırlı işi başarmak hususundaki muvaffakiyetleri takdir ve tebrike değerdir."

1928 - Türkçülük hareketinin önde gelen isimlerinden Tunalı Hilmi Bey vefat etti.

Atatürk'ün, gece "Çocuk Esirgeme Kurumu" ve "Türk Maarif Cemiyeti" balolarını şereflendirmesi.

1927 - Mustafa Kemal, Lozan Antlaşması'nın dördüncü yıl dönümünde, "Türk milleti için siyasi bir zafer teşkil eden bu antlaşmanın Osmanlı tarihinde emsali yoktur" dedi.

Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın 4. yıldönümü nedeniyle Dolmabahçe Sarayı'nda kendisini ziyaret eden İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi Heyeti'ne söyledikleri: "...Lozan Barışı, Türk tarihinde bir dönüm noktasıdır. Türk milleti için siyasî bir zafer oluşturan bu antlaşmanın Osmanlı tarihinde örneği yoktur!"

1926 - Atatürk'ün, korgeneralliğe yükselişi nedeniyle Fahrettin (Altay) Bey'e tebrik telgrafı: "...Bu vazifeyi yaparken sizin Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna ve vatanın kurtuluşuna esas olan Millî Mücadele'de ve muharebe meydanlarında gösterdiğiniz fedakârcasına çalışmalarınızı takdirle anıyorum."

1921 - Atatürk'ün, Ankara'dan hareketle Polatlı'da Batı Cephesi Karargâhı'na gelişi ve ordunun durumu hakkında bilgi alışı.

Atatürk'ün, Batı Cephesi Karargahı'ndan Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne telgrafı: "...Askerî vaziyetimiz her suretle güven vericidir."

Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'e 25.7.1921 günkü telgrafına ek telgrafı: "...İlerlemek yolunda vuku bulacak her önemli girişimin, kendisine göre mühim sakıncaları vardır. Bu sakıncaların asgari düzeye indirilmesi için gerekli önlem ve girişimlerde kusur etmemek lâzımdır." [Kocatürk]

1919 - 2. Balıkesir Kongresi toplandı.
Balıkesir'de ikinci bir Milli Kongre toplanması.

Balıkesir Hareket-i Milliye ve Redd-i İlhak Kongresi adıyla toplanan İkinci Balıkesir Kongresi toplandı.

1919 - Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos).

Erzurum Kongresi'nde delegeler Damat Ferit Paşa aleyhine sert konuşmalar yaptı.

1916 - Atatürk'ün, Muş cephesinden Silvan'a dönüşü.